Over Posvjatky
Svjatky is een feestelijke periode, die begint met het ‘Kerstfeest’, dan het ‘Nieuwjaarsfeest’ en afgesloten wordt met het feest van het ‘Heilige water’ (Driekoningen). Deze Christelijk orthodoxe feesten zijn overgenomen in het leven van vandaag, zoals ook Kerstmis in Nederland ‘ingeburgerd’ is. Om u “Po – svjatky” uit te leggen (de dag na Svjatky), is het eerst noodzakelijk om te weten, wat Svjatky is.
Gezamenlijk duren ze 12 dagen en nachten. Christelijk orthodoxen vieren deze cyclus van feestdagen van 7 tot en met 19 januari. Oekraïners begroeten elkaar tijdens deze periode, wensen elkaar een goede oogst, een succesvol jaar, rijkdom en ook welzijn voor de mensen des huizes. Om alle wensen te realiseren, waren er hun tradities en gebruiken die van generatie op generatie werden doorgegeven. Deze periode was altijd een pauze van het harde werken op het land. Een korte periode van relatieve rust in de meeste gezinnen, en ging gepaard met massaal volksplezier.
Het eerste feest is Kerstmis. Het begint op de avond van 6 januari met een heilig diner. Er staan dan 12 gerechten op tafel, in de christelijke traditie symboliseren deze gerechten de twaalf Apostelen. Op 7 januari is het 1e Kerstdag en 8 januari 2e Kerstdag, Kathedraal van de Gezegende Maagd Maria.
Het tweede feest is Nieuwjaar, of het feest van de Heilige Vasylij. Vasylij de Grote wordt beschouwd als de beschermheer van de landbouw. Dat is de reden waarom tegenwoordig nog steeds deze belangrijke rituele handeling verricht wordt: “het bestrooien van het huis met tarwezaden”. De dag voor het Nieuwjaar heeft veel overeenkomsten met de rituelen op de dag voor de Kerst. Het betreft de voorbereiding op het royale avondmaal; een feestelijke tafel, altijd getooid met rijke gerechten. Volgens de orthodoxe kalender is 14 januari is ook de viering van de besnijdenis van Heer. Het was toen, volgens de kerkelijke bronnen, de Joodse gewoonte van de besnijdenis ceremonie gehouden Jezus Christus, waarna het kind heeft een naam gekregen, die zelfs de aartsengel Gabriël voorspeld heeft in de dag van De Goede Boodschap aan de Maagd Maria – Jezus.
Het derde feest is Wodochrestja. Zoals Roesalka het in een kerstlied zingt: “En het derde feest, de heilige doop.” De mensen vasten gedurende deze dag. ’s Avonds vieren ze de 2e Heilige avond – de Driekoningenavond, of, zoals mensen zeggen: “Hongerige koetya” (een gerecht van gekookte tarwezaden met onder meer maanzaad en rozijnen, maar zonder dierlijke producten). Ze wordt ‘Hongerige’ genoemd, omdat iedereen overdag de tijd heeft gehad om ‘honger’ te krijgen. De doop van de Heer (in het heilige water van de Jordaan) is de derde en laatste grote feestdag van deze cyclus van feesten. De doop van de Heer wordt geassocieerd met de doop van Christus in de Jordaan revier. Toen Jezus Christus de leeftijd van 30 bereikte, ontving hij de doop van Johannes de Doper in de rivier Jordaan. Toen hij naar de kust ging – hoorde hij de stem van God de Vader van de hemel, die Jezus zijn Zoon noemde. En de Heilige Geest daalde neer op hem in de vorm van een duif. Daarom noemen Oekraïners dit 3e feest anders dan ‘Driekoningen’, zoals in West Europa gebruikelijk is.
20 januari: Posvjatki
Op deze dag eindigt de cyclus van de winterfeesten. Tevens is het de Naamdag van Johannes de Doper.Volgens de traditie pakte de huiseigenaar ’s morgens vroeg op 20 januari, het op 13 januari achter de iconen geplaatste stukje brood & zout, en voerde het aan het vee.
Vanaf 21 januari beginnen de vrouwen weer te borduren, breien, naaien en spinnen. Vanaf 21 januari is er een periode zonder vasten & feesten, tot aan Masljana (carnaval).
En… vanaf 20 januari mag je weer “koppelaars” sturen, om een bruiloft te arrangeren!
Roesalka en Kralytsja zijn verheugd om deze bijzondere dag met u vieren!